Każdy etap rozwoju dziecka jest cenny, ale przedszkole ma zasadnicze znaczenie, ponieważ jedną z najbardziej cenionych wartości jest odpowiedzialność za człowieka. Realizuje się to poprzez samodzielność, która gdy jest rozwijana u dzieci, wyrastają one z lepszym poczuciem własnej wartości i podejmują zdecydowane decyzje. Należy wziąć pod uwagę, że na tym etapie istotną rolę odgrywają rodzice.
Na czym polega samodzielność i jak może się ona przejawiać u dzieci?
Etap dorastania dzieci jest pełen wyzwań , ponieważ trzeba przestrzegać pewnych zasad i procedur, aby zapewnić im lepszy rozwój i przystosowanie w rodzinie i w społeczeństwie. Autonomia dziecka powinna być wdrażana od najmłodszych lat. Jest to zdolność dziecka do samodzielnego wykonywania niektórych zadań i czynności, w zależności od wieku, aż do osiągnięcia rutyny. Czynności te są proste do wykonania, ale zapewniają pewną “niezależność”.
Dlaczego ważne jest zachęcanie dzieci w wieku przedszkolnym do samodzielności i praca nad nią?
Jako rodzice bardzo ważne jest zachęcanie dzieci do autonomii, ale musimy być też stanowczy, ponieważ zdobywają one narzędzia niezbędne do ich integralnego rozwoju. Dzieci stają się bardziej pewne siebie, mają pozytywną samoocenę i lepiej zachowują się zarówno w domu, jak i w innych miejscach.
Inną korzyścią jest to, że dzieci stają się bardziej samodzielne, z inicjatywą, choć zależy to w dużej mierze od pracy rodziców. Szkolenie powinno być zabawne, przyjemne i bezstresowe dla dzieci, tak aby mogły czerpać radość z procesu uczenia się samodzielności. Kluczem do większej skuteczności jest dobra komunikacja z nimi.
Jakie są najważniejsze nawyki, których należy uczyć dzieci w wieku przedszkolnym?
Należy uczyć je czytać, bawić się, uprawiać sport, malować, chodzić do parku. Jedną z rzeczy, które ich przyciągają, są gry, które powinny stać się sprzymierzeńcami w tym procesie. Jeśli nawyki kształtują się od przedszkola, trudno będzie je zmienić w wieku dorosłym. Ważne jest, aby promować zdrowe odżywianie i uczyć dzieci mycia rąk po każdym posiłku, po zabawie i po wyjściu do toalety. Jednym z nawyków, które należy wziąć pod uwagę, jest korzystanie z urządzeń technicznych, ponieważ może to prowadzić do uzależnienia, dlatego też należy jasno określić, ile czasu można z nich korzystać.
Strategie i działania dydaktyczne promujące samodzielność u dzieci w wieku przedszkolnym.
Więź między rodzicami a dziećmi jest ważna dla rozwoju autonomii oraz dlatego , by dziecko rosło w poczuciu komfortu i było w stanie sprostać ustalonym wyzwaniom, które są przed nim stawiane stosownie do jego wieku:
Zachęcanie do podejmowania decyzji.
Do podejmowania decyzji należy zachęcać, a nie przyspieszać czy zmuszać, wszystko wymaga rozsądnej ilości czasu i zależy od możliwości każdego dziecka. Zacznij od prostych zadań i stopniowo je rozszerzaj, a następnie pozwól im decydować. Jedną z najprostszych decyzji jest wybór ubrania, przekąsek itp.
Tworzenie nowych wyzwań.
W miarę jak dziecko przyswaja sobie poszczególne zadania, należy dodawać nowe. Rutyna powinna być zaprogramowana odpowiednio do wieku dziecka, nigdy nie należy go zmuszać, nadmiernie ochraniać ani próbować wykonywać za niego zadań, ponieważ w ten sposób nie będzie mogło podejmować nowych wyzwań.
Ubieranie się.
Musimy nauczyć je samodzielnego ubierania się, a zadanie to należy wykonywać codziennie, tak często, jak jest to konieczne. Obejmuje to wybieranie własnych ubrań i odkładanie brudnych na miejsce. Jeśli potrzebują pomocy, dobrze jest im pomóc, bo dobrze jest też czuć się wspieranym.
Zakładanie butów.
Wiadomo, że nie wszyscy uczą się w ten sam sposób, dlatego trzeba cierpliwie uczyć ich wiązania butów, prawidłowego zakładania skarpetek i butów, ponieważ często zdarza się, że zmieniają kierunek.
Toaleta.
Czas kąpieli powinien być zabawą i nauką prawidłowego używania mydła lub szamponu, bez marnowania ich. Ważne jest także ustalenie odpowiednich godzin i czasu trwania kąpieli pod prysznicem.
Zbieranie zabawek.
Po zabawie dobrze jest mieć pudełko lub pojemnik, do którego dzieci będą mogły zbierać i odkładać swoje zabawki. Jest taka słynna piosenka, która może wesprzeć tę sytuację i zmotywować uczniów, dlatego nigdy nie należy zaniedbywać tego zadania.
Jak mam wyjaśnić dziecku strategie i czynności, które ma wykonywać każdego dnia?
Przykład, jaki dają rodzice, angażując się w każdą czynność, ma fundamentalne znaczenie – dzieci są zazwyczaj bardziej wybitne i łatwiej wykonują każde zadanie, jeśli czują wsparcie. Należy wybrać taki harmonogram, aby ćwiczyć z uczniami czynności, a następnie stopniowo pozwalać im wykonywać je samodzielnie, korzystając ze wsparcia i nadzoru. Pamiętając o tym, że komunikacja jest bramą do autonomii, poświęcanie jej czasu jest najbardziej pomocne.
Co mogę zrobić, jeśli moje dziecko nie chce wykonywać czynności zachęcających do samodzielności?
Jeśli dziecko nie chce współpracować z ustaloną rutyną, należy przeanalizować, czy nie jest to dla niego zbyt duża odpowiedzialność, czy też tak naprawdę nie chce nic zrobić dla własnej wygody. Wiele dzieci jest niechętnych z wyboru, a nie z powodu możliwości. Wówczas rodzice powinni podjąć działania, aby zapewnić im nagrody lub poszukać strategii, która będzie dla nich najodpowiedniejsza, tak aby mogli dostosować się do zajęć w swoim wieku.